Informacija o direktnim stranim investicijama (DSI) u BiH

(preliminarni podaci za 2019. i 2020. godinu
i zvanični podaci za 2018. godinu)

Zvanični podaci Centralne banke BiH (CBBH)
o stanju i tokovima direktnih stranih investicija (DSI) u BiH na godišnjem
nivou, objavljuju se osam mjeseci po isteku izvještajne godine. U toku godine
objavljuju se privremeni, kvartalni podaci u okviru tokova DSI i platnog
bilansa (sa procijenjenim iznosom zadržanih zarada). Uz objavu zvaničnih godišnjih podataka, revidiraju se
ranije objavljeni podaci za prethodne godine. Ove godine Centralna banka, zbog
poznatih, vanrednih okolnosti kasni sa
objavom novih podataka o DSI, te je informacija pripremljena u skladu sa, u
ovom momentu, dostupnim podacima o direktnim stranim investicijama u BiH, a to
su:

§ preliminarni podaci za
prvi kvartal 2020. godine

§ preliminarni podaci za
2019 .godinu

§ stanje DSI do 31.12.2018. godine

Prema preliminarnim podacima Centralne
banke BiH, u prvom kvartalu 2020. godine prilivi direktnih stranih investicija
prema statistici platnog bilansa BiH (neto finansijska pasiva) iznosili su
243.2 miliona KM. Primjetan je trend smanjenih priliva direktnih investicija u
BiH u prvim tromjesečjima, koji se evidentira treću godinu zaredom. Smanjenje
za 3.4% registrovano je u prvom kvartalu 2020. kada se još nisu osjetili puni
efekti pandemije.

Prema procjenama i objavama relevantnih
međunarodnih organizacija, direktne strane investicije bi u narednom periodu
(2020/2021) imale pad do 40% na globalnom nivou, što će svakako imati negativan
uticaj i na priliv direktnih stranih investicija u BiH.

Centralna banka BiH je u julu 2020. godine
objavila ‘Godišnj izvještaj za 2019.” u kojem se navodi da je priliv po osnovu
direktnih stranih investicija u 2019. godini iznosio 939.4 miliona KM ili 480.3
miliona eura (u okviru Platnog bilansa), te je došlo do povećanja priliva za
12.1% na godišnjem nivou. Iako je evidentirano značajno povećanje, direktna
strana ulaganja u prethodnoj godini ostaju daleko ispod nivoa priliva koji je
evidentiran u periodu prije finansijske krize. Do objave zvaničnih podataka
CBBIH za 2019. godinu, za detaljnije analize direktnih stranih ulaganja (prema
državama, djelatnostima ulaganja, komponentama) koriste se dostupni
preliminarni podaci za tokove DSI u
periodu januar – septembar 2019. godine. Direktne strane investicije u ovom
periodu su iznosile 861.1 miliona KM ili 440.3 miliona eura i veće su za 29.0%
u odnosu na isti period prethodne godine uz napomenu da su preliminarni podaci
podložni naknadnim revizijama.

U prvih devet mjeseci 2019. godine
registrovana su ulaganja u iznosima iznad 20 miliona KM iz: Rusije (278.3
miliona KM), Hrvatske (173.3 miliona KM), Holandije (79.8 miliona KM), Italije
(64.7 miliona KM), Velike Britanije (61.4 miliona KM), Austrije (57.2 miliona
KM) i Njemačke (33.6 miliona KM).

Djelatnosti (NACE Rev.2) u okviru kojih je
registrovano najviše DSI (preko 50 miliona KM) u BiH, za prvih devet mjeseci
2019. su: Finansijske uslužne djelatnosti, osim osiguranja i penzijskih fondova
(195.0 miliona KM), Trgovina na veliko osim trgovine motornim vozilima i
motociklima (72.6 miliona KM), Proizvodnja i snabdijevanje električnom
energijom, plinom, parom i klimatizacija (52.2 miliona KM)

Uzimajući u obzir, da se u skladu sa
statističkom praksom, uz objavu godišnjih podataka mogu očekivati i revidirani
iznosi za prethodne godine, tako se i pokazatelji o povećanju stranih
investicija mogu revidirati, ali trenutno predstavljaju pozitivan pokazatelj.
Na osnovu trenutno dostupnih preliminarnih podataka, kako onih u platnom bilansu, tako i u tokovima DSI, očekivati je
da će 2019. godina po ukupnom iznosu DSI biti najuspješnija u prethodnom
desetogodišnjem periodu, a sve uz pretpostavku da konačni podaci Centralne
banke BiH ne donesu značajnije promjene i negativna iznenađenja.

Podaci o kumulativnom iznosu DSI dostupni
su zaključno sa 2018. godinom. Stanje direktnih stranih investicija (DSI) u
Bosni i Hercegovini, na dan 31. 12. 2018. iznosi 14,296 miliona KM ili 14.3
milijarde KM (7,309 miliona EUR ili 7.3 milijarde EUR).